Wij leren van zeer jonge leeftijd hoe belangrijk de verzorging van onze tanden is, de noodzaak van regelmatige tandartsbezoeken, en het gevaar van tandsteen en tandvleesontsteking. Het is daarom moeilijk te geloven dat tot een paar jaar geleden de veterinaire tandheelkunde uit slechts routine schoonmaak procedures en het trekken van slechte tanden bestond. De veterinaire tandheelkunde is nu een aanvaarde specialiteit en geniet van veel populariteit aangezien zowel de eigenaars als de dierenartsen de voordelen van routine tandverzorging voor huisdieren inzien. 

Ons denken over gezondheidszorg in het algemeen is de laatste jaren sterk veranderd. Eerder dan geheel in beslag genomen te worden hoe ziekten te behandelen, realiseren wij ons dat de sleutel tot goede gezondheid preventie is. Jammer genoeg, hoewel iedereen tandverzorging waardeert, krijgen de meeste huisdieren geen adequate tandverzorging en lijden hierdoor pijn. Het is een droevige statistiek te moeten vaststellen dat meer dan 85% van de honden, ouder dan vier jaar, ziekten hebben van de weefsels rond de tanden. Deze periodontale ziekte is de meest voorkomende oorzaak van zowel tandverlies als slechte adem bij honden, en komt zo veel voor dat veel mensen het als normaal beschouwen. Toch hebben alle honden "geen hondse adem". Duidelijk, er is een grote behoefte aan tandverzorging bij deze dieren, maar waarom ontvangen zij deze verzorging niet en lijden zij aan een volledig te voorkomen ziekte? En het proces eindigt hier niet. Als de periodontale ziekte verder gaat en het tandvlees begint te bloeden, komen de bacteriën die in de pockets rond de tanden groeien, vrij en reizen met het bloed naar hart, lever en nieren. Alsof dat nog niet slecht genoeg is, chronische periodontale ziekte resulteert in verlies van kaakbeen en het uitvallen van tanden.
Aangezien wij meer om onze huisdieren geven, en zij langer leven, wordt tandverzorging een kritisch punt. Juist zoals inentingen onze huisdieren beschermen tegen verschillende ziekten, voorkomen de periodieke veterinaire tandcontroles en de regelmatige thuisverzorging periodontitis (ontsteking van de weefsels rond de tanden), tandverlies, slechte adem, tandsteenopbouw, en geassocieerde besmettingen. Eigenlijk, wanneer men van mening is dat de gemiddelde persoon zich zeer bewust is van de behoefte aan tandcontrole, tanden poetsen, fluoridebehandeling en flossen, is het verbazend dat de gezondheid van de tanden van huisdieren zo veronachtzaamd is geweest. Als er een virus was dat 85% van de honden die meer dan vier jaar oud zijn zou aantasten, zou er paniek zijn in het huisdier-bezittend publiek. En toch wordt tandverzorging soms veronachtzaamd alhoewel de meeste problemen volledig te voorkomen zijn. Zelfs als u de tanden van uw huisdier om de zes maand door uw dierenarts laat schoonmaken is dit niet genoeg. Wie zou er aan zijn kinderen toestaan om zijn tanden tussen 2 tandartsbezoeken niet te borstelen?  De regelmatige thuisverzorging is even belangrijk als veterinaire tandverzorging; de redenen zijn vrij eenvoudig. 

Om de behoefte aan tandverzorging echt te waarderen is het belangrijk om de eigenschappen van plaque en tandsteen te kennen en hoe zij in het beeld van tandgezondheid passen. Plaque is een combinatie van bacteriën, restjes voedsel en speeksel dat zich op een dagelijkse basis vasthecht aan de tanden. Deze plaque kan niet met water weggespoeld worden; het hangt vast aan de tanden. Het kan slechts door te borstelen of door veterinaire tandinstrumenten worden verwijderd.   Daarom is het nodig om plaque (dagelijks) te verwijderen alvorens het om het even welk ernstig probleem veroorzaakt. 

Plaque hoopt zich op onder de rand van het tandvlees en begint het tandvlees op te heffen van de tand weg. Het zakje dat in dit gebied gevormd wordt bevat niet allen bacteriën en plaque maar beschadigt ook de aanhechting die de tand op zijn plaats houdt en het onderliggende been waaraan het verankerd is. In dit stadium, zal het tandenpoetsen thuis geen goed doen omdat je niet onder de rand van het tandvlees kunt poetsen om de schade aldaar te stoppen. Veterinaire interventie kan het proces van periodontale ziekte wel stoppen indien het op tijd uitgevoerd wordt zodat permanente schade voorkomen wordt. Als de plaque op de tanden blijft zitten, wordt het gemineraliseerd en tandsteen genoemd. Dit harde, ruwe materiaal  is een uitstekende broedplaats voor bacteriën, en, in tegenstelling tot plaque, kan tandsteen niet door te borstelen verwijderd worden. Opbouw van tandsteen gebeurt niet per toeval. Honden die worden gevoed met eerder zacht voedsel dan hard droog voedsel, krijgen meer tandsteen en sommige rassen zijn er gevoeliger voor dan anderen. Als uw huisdier tandsteen heeft moet het onder verdoving door een dierenarts worden verwijderd. Probeer het niet zelf te verwijderen. Je zou aanzienlijke schade kunnen berokkenen aan de ondersteunende structuren van de tanden evenals aan het glazuur. Sommige dingen kun je thuis doen, andere laat je best over aan uw dierenarts. 

Het eerste stadium van tandziekte dat met plaque en tandsteen wordt geassocieerd is tandvleesontsteking (gingivitis). Het komt voor wanneer de bacteriële bevolking rond de tanden ongeveer 10-20 keer groter is dan normaal. De randen van het tandvlees zijn rood en dit wijst op de daar voorkomende ontsteking. Tandvleesontsteking kan beginnen bij pups op de leeftijd van negen maanden en kan erg worden tegen de tijd dat een hond twee jaar oud is. Tandvleesontsteking is volledig omkeerbaar met de juiste veterinaire aandacht en thuisverzorging. Als het proces nochtans verdergaat, is er schade aan de aanhechting van de tanden en dit noemen wij periodontitis (= ontsteking van de weefsels rond de tanden). Zelfs dit kan vaak, met de juiste behandeling omkeerbaar zijn maar als het proces verdergaat, kan de veroorzaakte schade permanent zijn. Laat dit niet gebeuren bij uw hond - die tanden moeten een leven lang meegaan! 

Wat als honden toch periodontitis ontwikkelen en uiteindelijk hun tanden verliezen? Is dat zo erg? Een deel van het probleem is dat honden met periodontale ziekte besmet tandvlees hebben alsook besmettingen rond de wortels van de tanden. Dit wordt vaak eerst gemerkt als slechte adem waar de meeste eigenaars meer een esthetisch probleem dan een medische kwestie van maken.  Het feit is dat deze besmetting bloeding van het tandvlees zal veroorzaken en dat etter zich zal opstapelen onder het tandvlees. Eigenaars zullen dit bloeden zelden zien tenzij zij het kauwenspeelgoed of kauwbeenderen inspecteren op bloedvlekken. Wanneer het tandvlees besmet is, zullen, telkens als de hond kauwt, de microben dieper in de weefsels en uiteindelijk in de bloedsomloop dringen. De bacteriën circuleren in het lichaam en eindigen in een verscheidenheid van organen, vooral het hart, de lever of de nieren waar zij ernstige schade kunnen veroorzaken. 

Het goede nieuws is dat al deze problemen volledig te voorkomen zijn. De plaque kan thuis worden verwijderd door regelmatig te borstelen. Er zou alle zes tot 12 maanden een bezoek aan de dierenarts moeten worden gepland om de tanden te laten nakijken. Preventieve tandbehandeling zal tandsteen en zelfs plaque van onder de rand van het tandvlees verwijderen. Honden die worden aangemoedigd om droog hard voedsel te eten en die speciaal kauwspeelgoed krijgen hebben ook minder problemen met plaque en tandsteen.